Meer rendement: checklist voor beleggen in aandelen

Als je besloten hebt zelf aandelen te willen kopen in plaats van een index volgen, dan zul je voor jezelf een checklist moeten maken. De checklist bepaalt of een bedrijf in aanmerking komt voor jou om een aandeel er van te kopen.

Elementen van de checklist

Hieronder staan elementen van de checklist. Deze mag je zelf ook uitbreiden met je eigen checkpunten.

Snap je het bedrijf?

De eerste vraag is simpel: snap je wat het bedrijf doet? Indien nee, direct schrappen van je lijst en nooit aandelen kopen van een bedrijf wat je niet snapt. In de AEX zit het bedrijf Prosus. Wat doet het? Ik heb zelf geen idee, dus ik koop het niet.

Is er vraag naar de producten en diensten van het bedrijf nu en in de toekomst?

Een bedrijf met producten en diensten die nu en in de toekomst gewild zijn beperkt het risico en heeft een grotere kans op grotere toekomstige winsten. In de AEX zit het bedrijf Unibail-Rodamco-Westfield. Zij verhuren kantoren en winkel vastgoed. Door de coronacrisis zal de vraag naar kantoren en winkels structureel lager zijn. Daardoor komen de winsten van Unibail-Rodamco-Westfield zwaar onder druk of zullen ze stevige verliezen lijden en in het slechtste geval failliet gaan. Dus niet kopen.

Denk hierbij ook aan de grote megatrends in de wereld. Als een bedrijf inspeelt op zo’n trend is de kans op overleven een bedrijf en goede resultaten beter.

Is het product of dienst makkelijk te vervangen door iets anders?

Een goed product of dienst wat makkelijk te vervangen is door iets anders gaat een belemmering worden om voor een bedrijf om uit te breiden of een hogere prijst te vragen. Voorbeeld hiervan is Shell. Shell pompt olie en gas op en verkoopt dat. Echter als de prijs van olie te hoog wordt, dan komen er allemaal vervangingsproducten op de markt: schaliegas, windmolens, zonnepanelen. Hierdoor kan Shell in de toekomst niet verwachten dat de prijzen gaan stijgen. De winst van Shell zal de komende jaren beperkt blijven. Dus niet kopen.

Heeft het product of dienst een slotgracht?

Is een product of dienst goed beschermd door patenten, is het moeilijk na te maken, is het merk uniek? Of is het gemakkelijk om een product of dienst te kopiëren? Voorbeelden van bedrijven met een grote slotgracht zijn ASML (product is uniek, technisch hoogstaand en extreem moeilijk na te maken), Coca Cola (zeer sterk merk) en Apple (product en dienst gekoppeld in een netwerk, met echte fans).

Zijn de financiën van het bedrijf gezond?

Een bedrijf zonder gezonde financiële basis gaat failliet. Dan ben je als belegger al je geld kwijt. Waar moet je op letten bij financiële gezondheid van een bedrijf?

Gezonde financiën: cashflow

Komt er genoeg geld binnen? Komt er meer binnen dan er uit gaat? Kortom is er een positieve cashflow? Veel startende en groeiende bedrijven hebben een negatieve cashflow. Dit kan nodig zijn om marktaandeel op te bouwen en het product volwassen te maken. Toch zitten daar grote risico’s aan met kans op faillissement. Een voorbeeld hiervan is laadpalenfabrikant Alfen.

Gezonde financiën: weinig schulden

De meeste bedrijven hebben schulden gemaakt om te kunnen investeren. Een schuld van 30% van het kapitaal is normaal. Op het moment dat de schuld te hoog wordt, dan bestaat de kans dat een bedrijf daardoor in de problemen komt en zijn schulden niet meer kan opbrengen. Dit is weer risico op faillissement en daarbij gaat al je belegde geld verloren. Het bedrijf Altice Europe is zo’n bedrijf met heel veel schulden.

Gezonde financiën: dividend uitkeren

Bedrijven met gezonde financiën keren dividend uit. Let wel op: sommige bedrijven keren meer uit dan er geld binnenkomt. Dat heet de dividend val. Bedrijven die zwaar groeien keren nog geen dividend uit. Als het geld wat verdiend wordt terug geïnvesteerd wordt, dan is het prima. Als het dividend niet meer wordt uitgekeerd omdat het verwacht wordt dat het slechter gaat, dan is het oppassen. Voorbeeld in de AEX is ABN-Amro. Dat is gestopt met dividend uitkeren omdat de verwachting is dat ze door de Corona crisis nogal wat stroppen te verwerken krijgen.

De bedrijfsleiding

Hoe is de bedrijfsleiding? Is men er voor het bedrijf en de klanten? Prima. Is men er voor de bedrijfsleiding zelf, of voor ‘de aandeelhouders’ dan is het oppassen. Topmensen van bedrijven die te veel in de media komen is oppassen. Hetzelfde geldt voor fusies en overnames. Oppassen. Een bedrijf met heel veel nadruk op ‘shareholders value’ is niet bezig met zijn product of dienst en de klanten. Dat gaat meestal mis. Voorbeeld van een bedrijf met slechte leiding is Philips: Frans van Houten, man met gebakken lucht, die inhoudelijk het niet weet (zie ook Praatjes vullen geen gaatjes en bonus voor incompentie). Lees meer hierover in het boek ‘From good to great’: bedrijven met leiders die zichzelf op de achtergrond zetten ten behoeve van het bedrijf doen het vaak structureel veel beter dan bedrijven met een leider op de voorgrond. Een goede bedrijfsleiding wil niet zeggen dat er geen fouten worden gemaakt of dat er foute investeringen komen. Ook de beste bedrijfsleiding maakt fouten. Echter: zij zullen er van leren en fouten eerder erkennen en dan stoppen met activiteiten die niet lukken. Maar omdat ze meer durven zullen ze ook vaker succes hebben!

Specifieke risico’s

Zijn er specifieke risico’s bekend? Dit kan zijn risico’s binnen het bedrijf (fusies, overnames, gerommel in de boekhouding), en buiten het bedrijf (geopolitiek, rechtszaken die lopen of dreigen te gaan lopen). Voorbeelden hiervan zijn de claims over het product RoundUp wat het bedrijf Bayer veel geld kost, en bijvoorbeeld Shell die in Nigeria nog steeds zaken heeft lopen omtrent olievervuiling.

Samenvatting checklist

Alle checkpoints:

• Snap je het bedrijf?
• Is er vraag naar de producten en diensten van het bedrijf nu en in de toekomst?
• Is het product of dienst makkelijk te vervangen door iets anders?
• Zijn de financiën van een bedrijf gezond? Cashflow, weinig schuld, dividend uitkeren?
• Is de bedrijfsleiding goed bezig?

Toepassen van de checklist

Zoals je al hebt kunnen lezen, zul je door het toepassen van de checklist veel bedrijven schrappen om in te beleggen. Dit is helemaal niet erg. Bij twijfel niet investeren. Dit kan wel eens betekenen dat je iets mist. Maar zal je ook behoeden voor mis-investeringen die tegen vallen en nog erger: aandelen kopen van een bedrijf wat failliet gaat, zodat je alles kwijt bent. Lees in het boek ‘De rijkste man van Babylon’ nog een keer het hoofdstuk over de gelduitlener. Die heeft nog een kist vol met aandenkens aan geld dat hij heeft uitgeleend en nooit heeft terug gezien. Lees over Caveat emptor (koopman, wees op je hoede). Of kijk bijvoorbeeld eens naar het programma ‘Dragon’s den’. In dit programma proberen startende en doorgroeiende ondernemers geld los te praten bij investeerders. Let maar eens op hoe zij ook een dergelijke checklist hebben. Vaak geleerd door fouten uit het verleden.

Een goede andere bron van checklist en uitleg daarover is het boek ‘Verdubbel je geld in 5 jaar’.

De koers van een aandeel?

He, zul je denken, waarom staat de koers van een aandeel niet in de checklist. Dat klopt. De checklist is een voorselectie van bedrijven die mogelijk interessant zijn om aandelen van te kopen, en welke je zeker niet wilt.

Gebruik van screener

Op basis van de criteria die je voor jezelf hebt opgesteld kun je een aandelen screener ook beter toepassen. Voorbeeld van een aandelenscreener is Yahoo Finance. Daar kun je op basis van criteria een lijst aandelen genereren die voor jou interessant zouden zijn om verder uit te diepen.

Toepassing van de checklist

De checklist toegepast: