Het stoïcisme is een filosofie. Het is geen geloof, maar geeft wel een praktische leidraad voor hoe goed te leven.
De filosofie is ontstaan in de oude Griekse tijd 300 voor Christus en aangevuld in de Romeinse tijd (beroemde namen zijn Marcus Aurelius en Seneca).
In de westerse landen is het stoïcisme weer in opkomst. De oorzaak hiervan is mijns inziens de ontkerkelijking. Kerken boden (en bieden) een leidraad voor het leven. Wat is goed gedrag, welk gedrag is beter te vermijden, waardoor kun je gelukkig worden, hoe samen te leven met elkaar, etc. Deze leidraad is nodig voor mensen. Het stoïcisme een goede leidraad voor mensen die niets met geloof hebben en praktisch ingesteld zijn.
Verwarring stoïcisme en stoïcijns zijn
Helaas is de eerste associatie met stoïcisme die met stoïcijns zijn. Ofwel, velen denken dat om principes van stoïcisme toe te passen, je stoïcijns moet zijn (ofwel van buitenaf gezien je nergens van aan te laten trekken). Dit is absoluut niet waar. Ook emoties tonen en gebruiken kan onderdeel van stoïcisme zijn. Als het maar nuttig is.
Stoïcijnse principes
Kardinale deugden
De kardinale deugden zijn:
- Moed (Fortitudo)
- Matigheid (Temperantia)
- Rechtvaardigheid (Justitia)
- Wijsheid (Prudentia)
Een uitwerking hiervan staat in deze blog.
Voorbereid zijn
Je kunt niet alles beïnvloeden. Maar je kunt ook niet zomaar altijd van alles en iedereen de schuld geven. Bij veel zaken kun je jezelf voorbereiden. Met name geestelijk. Je krijgt tegenslag, bereid je zelf er geestelijk op voor. Lees deze blog en deze blog.
Amor Fati: omarm het lot
Accepteer je lot. Je kunt bij veel gebeurtenissen er niets aan doen. Hoe verschrikkelijk ook. Het enige wat je kunt doen is er mee omgaan. Besteed je energie aan wat je nog wel kunt doen en niet om te blijven rouwen wat er is gebeurd, of hoe je iets wat gebeurd is had willen terug draaien. Dit is niet makkelijk, maar het stoïcisme schuwt het moeilijke pad niet. Lees meer in deze blog.
Stockdale paradox
Stoïcisme is ook continu balanceren tussen optimisme en realisme. Dit is de beroemde Stockdale paradox. Lees hierover meer in deze blog.
Gebed om kalmte
Een Christelijke bijdrage is het gebed om kalmte:
“Schenk me kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen,
Moed om te veranderen wat ik wel kan veranderen
en Wijsheid om het verschil hiertussen te zien.”
Referentie
Een heel mooie site over stoicisme is De nieuwe Stoa.
Boeken (in alfabetische volgorde):