Marshall Rosenberg is de uitvinder van het geweldloze communicatie model.
Het model bestaat uit 4 stappen:
1. Wat we observeren (zonder moralistisch oordeel of diagnose):
- wat doet en zegt de ander?
- het zichtbare gedrag
- onze waarneming
- de feitelijkheden
2. Wat we voelen (wat we zelf voelen zonder iemand anders daarvoor verantwoordelijk te maken):
- wat we zojuist bespeuren
- onze emotionele reacties
- onze ervaringen
- onze gevoelens
3. Wat we nodig hebben (uitdrukking geven aan welke behoefte we hebben, zonder iemand anders verantwoordelijk te maken voor de vervulling daarvan):
- onze behoeften
- ons waardebegrip
- wat is belangrijk voor ons?
- wat we denken en evalueren
4. Waar we om vragen (uitdrukking geven aan specifiek uitvoerbaar verzoek om hulp te krijgen bij het invullen van jouw behoeften):
- wat we graag zouden willen
- wat kan de ander doen?
- onze wensen
- onze verzoeken
Kort samengevat:
- Waarneming
- Gevoel
- Behoefte
- Verzoek
Een andere manier om het op te schrijven:
- Concrete acties die we waarnemen en die ons welzijn beinvloeden
- Hoe we ons voelen bij wat we waarnemen
- De behoeften, waarden, verlangens, etc. waardoor onze gevoelens worden opgeroepen
- De concrete actie die we in een verzoek tot uiting brengen om ons leven te verrijken
Het zijn meer definities van hetzelfde. Je moet zelf even kijken welke je het beste ligt.
Valkuilen bij iedere stap
De valkuilen maken goed toepassen van geweldloze communicatie moeilijk.
Valkuil bij waarneming: vermengen met een oordeel (interpretatie, classificatie, analyse, vergelijking, etikettering)
Valkuil bij gevoel: vermengen met quasi gevoel (gevoel met interpretatie erin)
Valkuil bij behoefte: vermengen met strategie
Valkuil bij verzoek: vermengen met een eis
De valkuilen ga je vanzelf een keer invallen. Helemaal niet erg. Besef het, en leer er van!
Toepassing
Het toepassen van de stappen lijkt in het begin een hele grote omweg met veel woorden. Maar het is wel een goede methode om te doen. Het vergt veel oefening om het goed te doen. Maar met veel oefening is het absoluut een goede methode voor lange termijn relaties en vertrouwen te krijgen en te houden.
“We hebben geen tijd om elkaar te begrijpen, maar we nemen wel de tijd voor misverstanden”.
De 2 belangrijkste onderdelen van geweldloze communicatie:
- Je eerlijk uiten door middel van de 4 elementen (zoals hierboven beschreven)
- Empatish luisteren door middel van de 4 elementen
Verantwoordelijkheid nemen voor je eigen gevoel
4 mogelijkheden om een negatieve boodschap te ontvangen:
- Onszelf de schuld geven
- Anderen de schuld geven
- Ons gewaar worden van onze eigen gevoelens en behoeften
- Ons richten op de gevoelens en behoeften van de ander
Je bent van nature geneigd om 1 of 2 te doen. Na oefening kun je ook 3 en 4 doen die effectiever zijn. Je bent je gewaar van je eigen gevoel op een negatieve boodschap, en je probeert te achterhalen wat de behoefte van de ander is van die negatieve boodschap. Dat gebruik je om het geheel positief te laten worden. Dat is niet makkelijk, maar op lange termijn wel heel goed om de relatie met de ander in stand te blijven houden.
Emotionele bevrijding
Het kan zijn dat je jezelf heel erg verantwoordelijk voelt voor een ander. Dit kan drukkend en beklemmend op jezelf werken, terwijl jezelf niet verantwoordelijk bent voor de gevoelens van de ander.
Stappen voor bevrijding:
- Emotionele slavernij: we beschouwen onszelf verantwoordelijk voor de gevoelens van iemand anders
- Onhebbelijke fase: boos worden, we willen niet verantwoordelijk zijn voor de gevoelens van iemand anders
- Emotionele bevrijding: we nemen verantwoordelijkheid voor onze eigen intenties en daden (we proberen wel anderen te helpen, maar die zijn zelf eindverantwoordelijk)
Boosheid uiten
Soms ben je toch boos. Hoe kun je nu geweldloos communiceren en toch boos zijn?
Stappen:
- Stop. Haal adem.
- Identificeer je veroordelende gedachten
- Maak contact met je behoeften
- Uit je gevoelens en onvervulde behoeften
Giraf en jakhals
Binnen geweldloze communicatie komen 2 metaforen voor: de giraf en de jakhals.
De giraf heeft een groot hart met veel empathie, en kijkt met zijn lange nek ver vooruit (naar de lange termijn op de horizon).
De jakhals spuit kritiek, oordeelt, wil gelijk hebben en bezig met directe behoeftes zonder naar lange termijn van hun acties te kijken.
Doel is dat je als giraf empathisch gaat luisteren:
- zonder ontkenning en bagatelliseren
- zonder moraliseren
- zonder adviseren
- zonder over jezelf te praten
Maar echt te luisteren naar de ander!
Boeken over geweldloze communicatie
Goede boeken over geweldloze communicatie:
- Geweldloze communicatie (HET basis boek van Marshall Rosenberg)
- Wat je vindt mag je houden
- Stop met aardig zijn
Achtergrond
Mooi filmpje over het doel van geweldloze communicatie: