Voor zowel privé als werkzaken kun je een methode toepassen die de 5 keer waarom vraag heet (in het Engels the five times why, achtergrond op Wikipedia).
Je kunt deze methode toepassen om van een probleem door vragen te stellen naar de bronoorzaak (root cause) te gaan van het probleem.
Voorbeeld probleem: de website is niet beschikbaar.
Waarom 1: waarom is de website niet beschikbaar? Antwoord 1: Omdat het beheer team aan de firewall zat te werken en een fout heeft gemaakt waardoor de website niet bereikbaar was.
Waarom 2: waarom zat het beheer team overdag aan de firewall te werken? Antwoord 2: omdat men dacht dat wel wel overdag kon.
Waarom 3: waarom dacht men dat het wel overdag kon? Antwoord 3: dat was een inschatting van nieuwe trainee die pas net begonnen was.
Waarom 4: waarom mocht een trainee zo’n besluit nemen? Antwoord 4: dat was niet de bedoeling. Er zou een senior moeten kijken, maar die was niet op de hoogte.
Waarom 5: waarom was de senior niet op de hoogte? Antwoord 5: de senior was niet op de hoogte door een fout in de worfklow software.
Oplossing: fout in workflow software is opgelost en getest.
Toepassing
De 5 keer waarom methode is een goede methode in technische omgevingen. In persoonlijke situaties is deze ook vaak van toepassing.
Als je de 5 keer waarom methode aan meerdere mensen vraagt, dan is het mogelijk dat er andere en meer antwoorden uitkomen. In het voorbeeld hierboven kun je bij vraag 2 ook ingaan op het overdag uitvoeren. Vraag 3 is dan: waarom worden dit soort wijzigingen niet altijd in het weekend doorgevoerd? Dat leidt dan tot ander antwoord (bijv. men wil niet in het weekend werken), etc. Dit kan tot meerdere bronoorzaken leiden. Dit is vaak ook in de praktijk zo.
Valkuil
Let op dat de 5 keer waarom ook valkuilen heeft. Soms wil men niet bij de echte bronoorzaak uitkomen en verzint men via een omweg een aantal vragen om op een ander antwoord uit te komen. Ook een bronoorzaak uitkomst als ‘menselijke fout’ kan niet goed zijn. Een ‘menselijke fout’ moet je altijd verder analyseren (was de persoon getraind, was de persoon wakker genoeg of had hij al 12 uur gewerkt, was er geen collega om mee te overleggen, etc).
De methode werkt het beste als alle deelnemers echt gemeend tot de bronoorzaak (of oorzaken) willen komen.