7 eigenschappen: 1. Wees proactief

De eerste eerste eigenschap is wees proactief. Proactief zijn is verantwoordelijkheid nemen en actie ondernemen. Als er iets gebeurt kom je in actie, en je gaat niet iemand of ‘de situatie’ de schuld geven.

Cirkels van invloed en betrokkenheid

Het is van belang om hier onderscheid te maken tussen de cirkel van invloed en de cirkel van betrokkenheid:

De cirkel van betrokkenheid is alles waar je mee te maken hebt. De cirkel van invloed is waar je invloed op hebt. Op een heleboel zaken heb je dus geen invloed. Die zaken zul je moeten accepteren. Tevens moet je proberen je cirkel van invloed langzaam aan uit te breiden. Reactieve mensen hebben een kleine cirkel van invloed en een grote cirkel van betrokkenheid. Het resultaat kan vaak negatieve reacties zijn, want je maakt je druk over veel dingen en je hebt op weinig invloed. Pro-actieve mensen proberen hun invloed te vergroten door actie te ondernemen, of door anderen te beïnvloeden. Ook trekken pro-actieve mensen zich minder aan van zaken waar ze geen invloed op uit kunnen oefenen.

Deze indeling tussen accepteren en handelen wanneer je dit wel kunt komt uit het stoïcisme en is ook bekend als het gebed om kalmte: “Geef me de kalmte om de dingen te aanvaarden waaraan ik niets kan veranderen, de moed om de dingen te veranderen die ik kan veranderen, en de wijsheid om het verschil tussen die twee te zien.”. Meer hierover in het boek “Hoe word je een stoïcijn?“.

Een andere manier om hier naar te kijken is waar je je wel en geen zorgen over moet maken. Lees hierover de blog over ‘why worry’.

Stimulus respons

Een belangrijk punt om proactief te worden is om te beseffen dat er tussen een stimulus en respons een ruimte zit waarin je een keuzevrijheid hebt.

Dit lijkt heel makkelijk, maar vergt jaren van bewuste oefening! Voorbeeld: je hebt op je werk erg je best gedaan, maar tijdens een evaluatie krijg je de wind van voren dat je het niet goed hebt gedaan. Blijf op dat moment maar eens rustig! Toch is het belangrijk om op zo’n moment niet meteen terug te reageren, maar rustig te blijven. Vanuit die rust kun je dan vragen gaan stellen om te begrijpen waarom jou indruk zo anders is dan bij de persoon aan de andere kant.

Proactief worden door te oefenen

Proactief worden kun je oefenen.

Oefening 1: dag evaluatie

Sta iedere dag op het einde even stil bij wat je gedaan hebt. Waar ben je blij mee, waar minder. Waarom zijn de zaken waar je blij van wordt goed gegaan? Heb je hier goed proactief gehandeld? Waar ben je minder blij mee? Wat kun je hier morgen aan gaan doen?

Oefening 2: luisteren naar taalgebruik

Luister eens naar het taalgebruik. “had ik maar dit…” of “had ik maar dat” zijn typische reactieve uitspraken. “ik kan er niets aan doen” of “ik weet niet hoe” ook. Voorbeelden van proactief taalgebruik zijn “ik ga uitzoeken hoe ik het moet doen”, “ik ga op zoek naar een alternatief” of “het is mijn schuld en ik ga excuses aanbieden en de zaken weer rechttrekken”.

Oefening 3: beledigingen incasseren

Dit is een heel lastige oefening. Doe die alleen als je sterk in je schoenen staat. Je schrijft op een briefje een grote belediging aan jezelf. Je schrijft een belediging op waarvan je zeker weet dat die je gaat raken. Dit briefje geef je aan je partner, vriend of collega. Je vraagt die persoon om het briefje kalm en neutraal voor te lezen. Kijk maar eens wat er nu gebeurt. Ondanks het feit dat het kalm en neutraal is voorgelezen gaat het je onbewust raken. Doel van de oefening is om je hiervan bewust te maken. Soms zeggen mensen dingen die ze niet bedoelen en onbewust voor jou een belediging zijn. Het is dan fijn als je je reactie herkent en terug kunt brengen tot onwetendheid van de andere persoon.  

Meer methoden voor beinvloeiding

Stephen Covey heeft een apart boek geschreven voor methoden om je cirkel van invloed te vergroten: lees hier de review van 30 methoden van beinvloeding.

Principes versus regels

Een belangrijk gegeven van Covey is dat hij geen regels hanteert, maar principes. Principes zijn het belangrijkste. Daar volgen regels eventueel uit. Principes geven een richting, een koers, en zijn een kompas. De principes kun je gebruiken om te bepalen wat je moet doen. Met regels gaat dat niet lukken. Meer over principes in het boek “Leef vanuit je verbeelding”.