De Acceptatie en Commitment Therapie (ACT) is een verdere uitbouw van de cognitieve gedragstherapie. De ACT gaat wat verder en dieper dan de cognitieve gedragstherapie. ACT is deels toepasbaar voor jezelf, maar er is vaak professionele ondersteuning nodig. Voor zelfhulp met ACT kun je bijvoorbeeld het boek ‘De valstrik van het geluk‘ lezen.
De ACT basis
ACT heeft 6 basis principes:
- Cognitieve defusie: scheiden van cognities (emoties, ideeën, overtuiging, interpretatie van waarnemingen) en gedrag.
- Mindfulness: in het hier en nu observeren zonder oordeel.
- Accepteren: stop met vechten tegen onvermijdelijke zaken in het leven.
- Zelf als context: jij in samenhang met de omgeving. Je problemen zijn niet wie je bent.
- Waarden: wat is nu echt belangrijk voor je.
- Toegewijde actie: ben bereid stap voor stap te veranderen. Doe dit met aandacht en toewijding en geef niet op.
Controle is niet de oplossing, maar het probleem
Binnen ACT wordt controle vaak gezien als deel van het probleem. Zie de uitspraak van Einstein: “We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt.”. Controle is vaak het wanhopig vasthouden aan bepaalde gedragingen om gevoel van controle terug te krijgen. Dit kan zijn door over alles controle te willen uitoefenen, zaken juist vermijden of negeren/ontkennen, of afleiding zoeken. ACT gaat in op deze controle behoefte en de onderliggende problemen. Dan kunnen de onderliggende problemen aangepakt worden, of wanneer dat niet kan, zo goed als het kan gaan accepteren dat je het niet kan veranderen en de controle los laten.
FEAR en ACT
FEAR en ACT zijn afkortingen binnen ACT om als herinnering te dienen.
FEAR staat voor:
- Fusie met je gedachten
- Evaluatie van ervaringen
- Avoidance van ervaringen (avoidance is vermijding)
- Redenen geven voor je gedrag
FEAR gaat over barrières en het potentieel goedpraten van wat je denkt en je gedrag.
ACT staat voor:
- Aanvaarding van je reacties
- Choice: kies je waardevolle richting
- Take action: kom in actie
Dit is de actie zijde. Accepteer je gevoelens, ga in de goede richting en neem daarop actie (geen excuses).